125 lat temu, 8 kwietnia 1897 roku , urodził się Jan Żabiński, zoolog, fizjolog, wieloletni dyrektor stołecznego Ogrodu Zoologicznego, powstaniec warszawski. W czasie II wojny światowej, wraz z żoną Antoniną, w opustoszałym ZOO ukrywał Żydów. Oboje otrzymali za to medal Sprawiedliwy wśród Narodów Świata izraelskiego Instytutu Yad Vashem. Zmarł w 1974 roku.
Jan Żabiński zdobył międzynarodową sławę jako naukowiec i hodowca ginących gatunków, szczególnie zasłużony dla restytucji żubrów. Opublikował wiele popularnonaukowych książek - „Porozumienie ze zwierzęciem”, „Przekrój przez ZOO”, „Spiżarnia mrówki”.
Współorganizował Ogród Zoologiczny w Warszawie, którego dyrektorem był w latach 1929-1951.
Podczas II wojny światowej walczył w szeregach Armii Krajowej, dowodził plutonem w Powstaniu Warszawskim. Zajmował się również pracą naukową oraz popularyzatorską.
W Polskim Radiu wygłosił ponad półtora tysiąca pogadanek, stając się ulubieńcem słuchaczy.
W audycji z 1956 roku Jan Żabiński mówił o specyfice pogadanki oświatowej.W jednej z programów z cyklu „Doktor Żabiński przed mikrofonem” zoolog opowiadał o biedronkach. Próbował między innymi odpowiedzieć na pytanie, czy biedronka jest stworzeniem pożytecznym dla człowieka.
Współorganizował Ogród Zoologiczny w Warszawie, którego dyrektorem był w latach 1929-1951.
Podczas II wojny światowej walczył w szeregach Armii Krajowej, dowodził plutonem w Powstaniu Warszawskim. Zajmował się również pracą naukową oraz popularyzatorską.
W Polskim Radiu wygłosił ponad półtora tysiąca pogadanek, stając się ulubieńcem słuchaczy.
W audycji z 1956 roku Jan Żabiński mówił o specyfice pogadanki oświatowej.W jednej z programów z cyklu „Doktor Żabiński przed mikrofonem” zoolog opowiadał o biedronkach. Próbował między innymi odpowiedzieć na pytanie, czy biedronka jest stworzeniem pożytecznym dla człowieka.
W czasie wojny, mieszkając w willi na terenie ZOO, nazywanej Willą pod
Zwariowaną Gwiazdą, Jan Żabiński z żoną ukrywał w pomieszczeniach domu
oraz w klatkach dla zwierząt Żydów z warszawskiego getta. Zapewniał im
opiekę do czasu wyrobienia aryjskich dokumentów.
Przez ZOO przeszły setki uciekinierów.
W 2015 roku na terenie ogrodu otwarto odrestaurowaną willę Żabińskich. Swojego wzruszenia nie kryła wówczas ich córka Teresa Żabińska-Zawadzki (zm. 2021).
Ciężko ranny w 1944 roku, Jan Żabiński do końca powstania przebywał w szpitalach, potem znalazł się w niewoli niemieckiej.
Po wojnie wrócił do Polski i podjął pracę przy odbudowie warszawskiego Ogrodu Zoologicznego, jednak w 1951 roku został zmuszony przez komunistyczne władze do ustąpienia z funkcji dyrektora ze względu na AK-owską przeszłość.
Od 1947 roku był członkiem Państwowej Rady Ochrony Przyrody, a także redagował „Księgi Rodowodowe Żubrów”.
Został uhonorowany licznymi odznaczeniami, w tym dwukrotnie Krzyżem Walecznych oraz Nagrodą Miasta Stołecznego Warszawy. Pośmiertnie - w 2008 roku - przyznano mu Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.
Jan Żabiński zmarł 26 lipca 1974 roku. Został pochowany na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.
Film „O zwierzętach i ludziach” przedstawiający historię dyrektora warszawskiego ZOO, Jana Żabińskiego i jego żony Antoniny, można obejrzeć na platformie VOD. W filmie wykorzystano materiały archiwalne, fragmenty inscenizowane oraz wypowiedzi ostatnich żyjących świadków historii i potomków bohaterów.
Przez ZOO przeszły setki uciekinierów.
W 2015 roku na terenie ogrodu otwarto odrestaurowaną willę Żabińskich. Swojego wzruszenia nie kryła wówczas ich córka Teresa Żabińska-Zawadzki (zm. 2021).
Ciężko ranny w 1944 roku, Jan Żabiński do końca powstania przebywał w szpitalach, potem znalazł się w niewoli niemieckiej.
Po wojnie wrócił do Polski i podjął pracę przy odbudowie warszawskiego Ogrodu Zoologicznego, jednak w 1951 roku został zmuszony przez komunistyczne władze do ustąpienia z funkcji dyrektora ze względu na AK-owską przeszłość.
Od 1947 roku był członkiem Państwowej Rady Ochrony Przyrody, a także redagował „Księgi Rodowodowe Żubrów”.
Został uhonorowany licznymi odznaczeniami, w tym dwukrotnie Krzyżem Walecznych oraz Nagrodą Miasta Stołecznego Warszawy. Pośmiertnie - w 2008 roku - przyznano mu Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.
Jan Żabiński zmarł 26 lipca 1974 roku. Został pochowany na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.
Film „O zwierzętach i ludziach” przedstawiający historię dyrektora warszawskiego ZOO, Jana Żabińskiego i jego żony Antoniny, można obejrzeć na platformie VOD. W filmie wykorzystano materiały archiwalne, fragmenty inscenizowane oraz wypowiedzi ostatnich żyjących świadków historii i potomków bohaterów.
Więcej na ten temat
![„Charków otoczony bólem” - [zapowiedź programu Wschód]](https://s5.tvp.pl/images2/5/9/6/uid_596f932b1e1341f99f3d71fa16f5c425_width_499_play_0_pos_0_gs_0_height_280.png)
