Kartka z kalendarza

15 lutego 1910 roku urodziła się Irena Sendlerowa

Irena Sendlerowa to jedna z najbardziej znanych polskich Sprawiedliwych wśród Narodów Świata, fot. PAP/ Radek Pietruszka
podpis źródła zdjęcia

15 lutego 1910 roku urodziła się Irena Sendlerowa, działaczka społeczna i charytatywna, nazywana polskim odpowiednikiem Oskara Schindlera. Podczas II wojny światowej uratowała ok. 2500 żydowskich dzieci z getta warszawskiego, wywożąc je i ukrywając w polskich rodzinach, sierocińcach oraz klasztorach.

Podczas wojny Irena Sendlerowa oficjalnie pracowała w opiece społecznej, a w konspiracji kierowała wydziałem pomocy dzieciom w Radzie Pomocy Żydom „Żegota”.

W przebraniu pielęgniarki i z przepustką wjeżdżała ambulansem na teren dzielnicy zamkniętej, rzekomo po to, by wziąć udział w przeprowadzaniu dezynfekcji. Faktycznie, razem ze współpracownikami, potajemnie wywoziła żydowskie dzieci poza obszar getta.
Irena Sendlerowa, 1943 rok, fot. wikipedia.org
Irena Sendlerowa, 1943 rok, fot. wikipedia.org

Wyjątkowa kartoteka nazwana „Listą Sendlerowej”

Irena Sendlerowa nie tylko ratowała życie dzieciom mieszkającym w getcie, lecz także dbała, aby w przyszłości mogły poznać swoje pochodzenie. W tym celu prowadziła zaszyfrowaną kartotekę dzieci. Na wąskich karteczkach zapisywała prawdziwe i fałszywe nazwisko dziecka oraz adres, pod którym zostało aktualnie umieszczone.

Karteczki przechowywała w słojach zakopanych w ogrodzie. Ta wyjątkowa kartoteka nazwana „Listą Sendlerowej" przetrwała wojnę i dzięki temu wiele z ocalałych dzieci odzyskało swoją żydowską tożsamość.

Pod koniec 1943 roku została aresztowana przez gestapo, była torturowana na Pawiaku i skazana na śmierć. Członkom Żegoty udało się przekupić niemieckiego oficera i wydostać ją z aresztu. Pod przybranym nazwiskiem, ukrywając się przed gestapo nie zaprzestała swej misji i w dalszym ciągu ratowała dzieci.

Irena Sendlerowa od młodości była zaangażowana na rzecz pomocy ubogim i potrzebującym. Jej ojciec - lekarz, zmarł na tyfus, którym zakaził się od pacjentów.

Po wojnie Irena Sendlerowa pracowała w Wydziale Opieki Społecznej Zarządu m.st. Warszawy. Współtworzyła domy dziecka i domy starców oraz dzienne pogotowia dla dzieci. Opiekowała się kobietami z marginesu społecznego. Była osobą mało znaną, ze względu na współpracę w okresie wojny z Armią Krajową.
Irena Sendlerowa w Wigilię Bożego Narodzenia 1944 roku, fot. wikipedia.org.pl
Irena Sendlerowa w Wigilię Bożego Narodzenia 1944 roku, fot. wikipedia.org.pl

„Każde uratowane przy moim udziale dziecko jest jedynie uzasadnieniem mojego istnienia, a nie tytułem do chwały”

Przez wiele lat nie wypowiadała się na temat roli, jaką odegrała w akcji pomocy Żydom. Związała się z ruchem socjalistycznym i PPS. W latach 1948-1968 należała do PZPR, lecz wystąpiła z partii po wydarzeniach Marca '68.

Jednak o bohaterstwie Ireny Sendlerowej w ratowaniu żydowskich dzieci głośno zaczęto mówić w Polsce dopiero w latach 90. Około 2000 roku usłyszał o niej świat, za sprawą sztuki teatralnej „Życie w słoiku”, przygotowanej przez grupę amerykańskich uczennic, zainspirowanych przez nauczyciela Normana Conarda.

Szkolne przedstawienie o działalności Sendlerowej podczas okupacji zdobyło rozgłos w mediach amerykańskich i doprowadziło powstania fundacji „Life in a Jar” - „Życie w słoiku”, promującej jej odważną postawę.

W 1963 roku otrzymała Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski. W 1965 roku została odznaczona najwyższym medalem izraelskim przyznawanym nie-Żydom Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. Medal odebrała w 1983 r. kiedy otrzymała paszport i mogła wyjechać do Izraela. W 1991 roku otrzymała honorowe obywatelstwo Izraela.

W 2003 roku Irena Sendlerowa została uhonorowana Orderem Orła Białego. Powiedziała wówczas, że każde uratowane dziecko było jedynie uzasadnieniem jej istnienia, a nie tytułem do chwały.


24 maja 2007 r. otrzymała tytuł Honorowej Obywatelki Miasta Stołecznego Warszawy. W latach 2007–2008 Irena Sendlerowa dwukrotnie została nominowana również do Pokojowej Nagrody Nobla.


Irena Sendlerowa zmarła w Warszawie, 12 maja 2008 roku.

źródło: IAR, fot. PAP/Radek Pietruszka
Pobierz aplikację  TVP POLONIA
Aplikacja mobilna TVP POLONIA - Android, iOS, AppGallery
Więcej na ten temat