Kartka z kalendarza

31 marca 1892 roku urodził się generał Stanisław Maczek

ASR

31.03.2025, 04:07

Odjazd czołgu Cromwell VII szwadronu sztabowego. Generał Stanisław Maczek mówi przez laryngolofon, fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe

podpis źródła zdjęcia

31 marca 1892 roku urodził się generał Stanisław Maczek, jeden z najwybitniejszych polskich dowódców II wojny światowej, który nie przegrał żadnej bitwy. Kawaler Orderu Orła Białego. Zmarł w 1994 roku.

Był uczestnikiem wojny polsko-bolszewickiej, a później wojny obronnej 1939 roku. Od 1942 dowodził 1. Dywizją Pancerną, która wsławiła się walkami na Zachodzie.

Jego dywizja, wchodząca w skład korpusu kanadyjskiego, walczyła we Francji, Belgii, Holandii i północnych Niemczech.

Żołnierze Maczka odegrali decydującą rolę w zwycięskiej dla aliantów bitwie pod Falaise w sierpniu 1944 roku. Weszli w skład II Korpusu Kanadyjskiego i wzięli udział w operacji, której celem miało być odcięcie drogi odwrotu siłom niemieckim.

Generał Bernard Law Montgomery, który dowodził siłami lądowymi, oceniając bitwę powiedział:

,,
Niemcy byli jakby w butelce, a polska dywizja była korkiem, którym ich w niej zamknęliśmy.

29 października 1944 r. 1 Dywizja Pancerna gen. Stanisława Maczka wyparła po walce Niemców z holenderskiej Bredy

Podczas walk o wolność Holandii 1. Dywizja Pancerna generała Stanisława Maczka wyzwoliła Bredę, ważny węzeł drogowy, silnie ufortyfikowany, którego broniły trzy niemieckie dywizje piechoty i jednostka pancerna.

Zdobywając Bredę, chciał uniknąć zniszczenia zabytkowego miasta i w tym celu zastosował manewr, dzięki któremu zaskoczył wojska niemieckie. Ponadto przed bitwą zakazał strzelania z armat.

Po wojnie, na wniosek mieszkańców tego miasta, generałowi Maczkowi przyznano honorowe obywatelstwo Holandii.

1. Dywizja Pancerna gen. Stanisława Maczka, fot. PAP/Maciej Zieliński, Adam Ziemienowicz

Powojenne losy Maczka były smutnym epilogiem wojennej tułaczki

W 1945 roku generał Stanisław Maczek osiadł w Wielkiej Brytanii. Pozbawiony świadczeń przysługujących żołnierzom alianckim pracował jako sprzedawca i barman.

W kraju komunistyczne władze odebrały mu polskie obywatelstwo.

Generał Stanisław Maczek śledził wydarzenia w ojczyźnie, interesował się sprawami Polski na arenie międzynarodowej. W 1978 roku z radością przyjął wiadomość o wybraniu kardynała Karola Wojtyły na papieża. Rok później pojechał do Watykanu.

Po transformacji ustrojowej w kraju generał Stanisław Maczek odzyskał polskie obywatelstwo. W 1990 roku został awansowany przez prezydenta RP na uchodźstwie Ryszarda Kaczorowskiego do stopnia generała broni.

Legendarny dowódca opublikował wspomnienia wojenne „Od podwody do czołga (...)”. W 1994 roku został kawalerem Orderu Orła Białego. Zmarł tego samego roku w Edynburgu.

Został pochowany na cmentarzu żołnierzy polskich w Bredzie. Po wielu latach od zakończenia wojny pamięć o generale Maczku i jego żołnierzach w Holandii jest nadal żywa.

W 75. rocznicę wyzwolenia Bredy, w 2019 roku, odbyły się uroczystości z udziałem króla Niderlandów Wilhelma-Alexandra i prezydenta Andrzeja Dudy. Podczas defilady w centrum miasta holenderski monarcha wygłosił przemówienie, w którym podkreślił, że mieszkańcy miasta wciąż pamiętają wydarzenia z 1944 roku.

źródło: IAR

Pobierz aplikację TVP POLONIA