22 lutego 1814 roku urodził się Oskar Kolberg, wybitny etnograf, badacz polskiego folkloru, a także kompozytor. Jeden z pionierów badań rodzimej kultury, który podczas zaborów, jako pierwszy zebrał i uporządkował według regionów wiedzę na temat polskiej twórczości ludowej - muzyki, tańców, zwyczajów i mowy.
Kolberg zebrał i usystematyzował kulturę ludową według regionów, w dziele zatytułowanym: „Lud. Jego zwyczaje, sposób życia, mowa, podania, przysłowia, obrzędy, gusła, zabawy, pieśni, muzyka i tańce”.
Praca ta objęła tereny całej przedrozbiorowej Rzeczypospolitej. Zawiera około 12 tysięcy pieśni, 670 bajek, 2700 przysłów i wiele innych dokumentów ludowej kultury.
,,Oskar Kolberg reprezentuje niezwykle ważny w XIX i na początku XX wieku nurt tworzenia podstaw nowoczesnego państwa narodowego przez wynajdywanie tradycji ludowej
- powiedziała w audycji Polskiego Radia w 2014 roku antropolog i etnograf doktor Ewa Klekot.
Początkowo Kolberg notował ze słuchu pieśni i melodie ludowe w okolicach Warszawy
Początkowo Kolberg notował ze słuchu pieśni i melodie ludowe w okolicach Warszawy. Wydawał je drukiem w latach 1842-1849.
W latach 40. podjął systematyczne badania terenowe, najpierw na Mazowszu, a z czasem na całym obszarze dawnej Rzeczypospolitej, co było imponującym osiągnięciem zważywszy na tamtą epokę.
Muzykolog zajmujący się popularyzacją dorobku Oskara Kolberga - Maciej Prochaska podkreślił (2014), że etnograf początkowo publikował melodie ludowe z dodanym akompaniamentem fortepianowym, po to, aby łatwiej można było je wykonywać. Później jednak Kolberg stał się prekursorem wydawania ich bez tego dodatku.
Oskar Kolberg komponował utwory taneczne
Kolberg był również kompozytorem, spod jego pióra wyszły między innymi dwa obrazki sceniczne - „Król pasterzy” i „Sceny w karczmie, czyli Powrót Janka”", a także opera „Wiesław” i pieśni na głos do tekstów Teofila Lenartowicza czy Stefana Witwickiego.
Jest również autorem, cieszących się powodzeniem, kompozycji fortepianowych w stylu brillant, w tym polonezów, mazurów i kujawiaków.
,,Twórczość kompozytorska Oskara Kolberga jest skupiona wokół elementu tanecznego, bo sam był świetnym tancerzem i bardzo lubił tańczyć
- mówił w radiowej Dwójce (2014) muzykolog Maciej Prochaska.
Ocalił od zapomnienia wiele bajek, podań, przyśpiewek i przysłów
Zbierał też opisy zwyczajów i okolicznościowe teksty, jak zachowana przysięga Przystąpienia do Towarzystwa Wstrzemięźliwości.
Oskar Kolberg współredagował 28-tomową „Encyklopedię powszechną” Samuela Orgelbranda, dla której opracował około tysiąca haseł. Współpracował również z warszawskimi czasopismami, publikując artykuły o tematyce ludowej i z zakresu historii muzyki.
W 1874 roku Kolberg został członkiem komisji antropologicznej Akademii Umiejętności. W 1878 roku wziął udział w Światowej Wystawie w Paryżu, gdzie otrzymał dyplom i medal pamiątkowy.
Zmarł 3 czerwca 1890 roku w Krakowie. Został pochowany na cmentarzu Rakowickim.
Nagroda im. Oskara Kolberga „Za zasługi dla kultury ludowej”
Od 50 lat (1974 roku) za wybitne osiągnięcia w dziedzinie kultury ludowej jest przyznawana Nagroda im. Oskara Kolberga. Otrzymują ją twórcy, działacze ruchu folklorystycznego, muzycy i badacze.
Z okazji 200. rocznicy urodzin wybitnego etnografa i kompozytora, uchwałą Sejmu Rzeczypospolitej, rok 2014 był obchodzony jako Rok Oskara Kolberga.
![Polonia 24. Tygodnik [zapowiedź, 10.04.2025]](https://s2.tvp.pl/images2/2/f/b/uid_2fbc71173b2140b98bbaf326f89ebfdc_width_499_play_0_pos_0_gs_0_height_280.png)
