5 maja 1846 roku urodził się Henryk Sienkiewicz, pisarz, publicysta, laureat literackiej Nagrody Nobla. Autor między innymi „Trylogii”, „Krzyżaków”, „Quo vadis” i „W pustyni i w puszczy”. Społecznik znany także z działalności publicznej. Zmarł w 1916 roku.
Tworzył w czasach, gdy Polska znajdowała się pod zaborami, pisał „ku pokrzepieniu serc”. Uznanie pokoleń Polaków zdobył przede wszystkim Trylogią, czyli cyklem powieści z dziejów XVII-wiecznej Polski. W skład Trylogii wchodzą tomy: „Ogniem i mieczem” - o wojnie z Kozakami, „Potop” - o najeździe szwedzkim i „Pan Wołodyjowski” - o okresie wojen z Turkami.
Henryk Sienkiewicz opisywał w nich zwycięskie epizody militarne polskiego oręża, wskrzeszając bohatera patriotę, obdarzonego odwagą, temperamentem i rycerskim honorem. Inne jego znane i cenione powieści to „Krzyżacy” i „Rodzina Połanieckich”, a także „W pustyni i w puszczy” - przygodowo-podróżnicza powieść dla młodzieży.
W 1905 roku Henryk Sienkiewicz odebrał nagrodę Nobla w dziedzinie literatury. Był pierwszym polskim noblistą
Książka „Quo vadis” o prześladowaniu pierwszych chrześcijan w Rzymie za czasów Nerona została przetłumaczona na ponad 50 języków i znalazła stałe miejsce w kanonie światowej literatury.
W 1905 roku Henryk Sienkiewicz został uhonorowany Nagrodą Nobla za wybitne osiągnięcia w dziedzinie eposu. Zanim został cenionym pisarzem, pracował jako dziennikarz. W warszawskiej prasie uchodził za utalentowanego reportera i felietonistę, był też korespondentem w Ameryce Północnej.
Choć zwiedził cały świat, pisarza szczególnie interesowały Włochy, o których mówił, że są jego drugą ojczyzną.
Dzięki podróżom Henryka Sienkiewicza do Włoch jego najbardziej znane na świecie dzieło - książka „Quo vadis” - zawiera obrazowe opisy starożytnego Rzymu. Pisarz poznawał to miasto między innymi dzięki mieszkającemu tam malarzowi Henrykowi Siemiradzkiemu. Miał też łatwiejszy niż my dzisiaj dostęp do wszystkich antycznych zabytków.
Książka „Quo vadis” ukazała się jednocześnie we wszystkich trzech zaborach.
Henryk Sienkiewicz do dziś jest uważany na świecie za klasyka powieści historycznej. Międzynarodowe zestawienia bibliograficzne dowodzą, że jego dzieła wciąż ukazują się we wznowieniach i nowych przekładach. Ekranizacje utworów pisarza, zwłaszcza „Krzyżaków” i Trylogii, wpisały się w historię polskiego kina.
Niektórzy jednak nie szczędzą Henrykowi Sienkiewiczowi słów krytyki. Tak ocenił jego twórczość Witold Gombrowicz w prowadzonym od 1953 roku „Dzienniku”:
,,Potężny geniusz! - i nigdy chyba nie było tak pierwszorzędnego pisarza drugorzędnego. To Homer drugiej kategorii, to Dumas Ojciec pierwszej klasy. Trudno też w dziejach literatury o przykład podobnego oczarowania narodu, bardziej magicznego wpływu na wyobraźnię mas.
W 1924 roku prochy Henryka Sienkiewicza sprowadzono do Polski
Henryk Sienkiewicz zmarł 15 listopada 1916 w Vevey w Szwajcarii i został tam pochowany.W 1924 roku prochy pisarza uroczyście sprowadzono do Polski. Trumnę w sarkofagu złożono w Warszawie w podziemiach katedry św. Jana, obok prezydenta Gabriela Narutowicza.
W roku 1944, w czasie Powstania Warszawskiego, żołnierze niemieccy wysadzili katedrę. Po wojnie sarkofag i katedrę odnowiono.
