Historia

Akta z egzekucji „Warszyca” ujrzały światło dzienne

Dowódca KWP kpt. Stanisław Sojczyński "Warszyc", źródło: www.lodz.ipn.gov.pl
podpis źródła zdjęcia

Łódzki oddział Instytutu Pamięci Narodowej opublikował w całości dokumenty Wojskowego Sądu Rejonowego w Łodzi z procesu i egzekucji dowódcy Konspiracyjnego Wojska Polskiego kpt. Stanisława Sojczyńskiego „Warszyca” oraz jego żołnierzy. Informację podała Kornelia Zaborska z łódzkiego IPN.

Po raz pierwszy oddziałowe Archiwum IPN w Łodzi opublikowało wszystkie dokumenty dotyczące śledztwa, procesu i egzekucji kapitana Stanisława Sojczyńskiego „Warszyca” oraz jego żołnierzy.

Sojczyński był oficerem Armii Krajowej, jednym z twórców i jednocześnie dowódcą Konspiracyjnego Wojska Polskiego (KWP). Była to jedna z najważniejszych organizacji niepodległościowych i antykomunistycznych powojennej Polski.
,,

«Warszyca» wydał Henryk Brzózka «Niutek». Zdrajca został aresztowany przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa 27 czerwca 1946 r. w Częstochowie


- podano w omówieniu dokumentów ogłoszonych przez IPN w Łodzi.
Na stronie łódzkiego oddziału IPN w streszczeniu opublikowanych akt czytamy, że śledztwo objęło w sumie 12 osób.

Byli to: dowódca KWP kpt. Stanisław Sojczyński „Warszyc”, adiutant dowódcy Ksawery Błasiak „Albert”, dowódca komendy powiatowej KWP w Wieluniu Czesław Kijak „Romaszewski”, szef wywiadu KWP Stanisław Żelanowski, dowódca oddziału KWP Warszawa Henryk Glapiński „Klinga”, dowódca plutonu w KWP Albin Ciesielski „Montwił”, dowódca plutonu w KWP Marian Knop „Własow”, dowódca komendy powiatowej KWP w Sieradzu Władysław Bobrowski, dowódca oddziału w komendzie powiatowej KWP w Sieradzu, Antoni Bartolik „Szary”, współpracownik szefa łączności KWP Zygmunt Łęski, współpracownik KWP Andrzej Zbierski oraz ks. Mieczysław Krzemiński, który odprawiał msze święte z udziałem żołnierzy KWP.

Aresztowanych torturowano - funkcjonariusze wymuszali zeznania znęcając się nad żołnierzami KWP fizycznie i psychicznie.

Jak podała Zaborska z IPN, dokumenty pochodzą z archiwalnych akt Wojskowego Sądu Rejonowego w Łodzi.

Opublikowano m.in. zatwierdzony przez ówczesnego szefa łódzkiej bezpieki, Mieczysława Moczara, akt oskarżenia z 23 listopada 1946 r. przeciwko Sojczyńskiemu i jego żołnierzom.



Na najwyższy wymiar kary skazano 8 osób. Z prawa łaski skorzystał komunistyczny przywódca powojennej Polski Bolesław Bierut wobec dwóch żołnierzy „Warszyca”. Władysławowi Bobrowskiego i Antoniemu Bartolikowi karę śmierci zamieniono na dożywocie, a następnie zmniejszono do 15 lat.

Zygmunt Łęski skazany został na 15 lat więzienia, Czesław Kijak na 8 lat, ks. Mieczysław Krzemiński na 6 lat, a Antoni Zbierski na rok pozbawienia wolności.

Wśród dokumentów opublikowanych przez łódzki IPN znalazły się też protokoły wykonania kary śmierci z 19 lutego 1947 r. Przed plutonem egzekucyjnym poza „Warszycem”, komuniści postawili pięciu jego żołnierzy: Mariana Knopa, Henryka Glapińskiego, Albina Ciesielskiego, Stanisława Żelanowskiego i Ksawerego Błasiaka.

Plutonem egzekucyjnym dowodził Edmund Bocheński, późniejszy naczelnik Wydziału Śledczego WUBP w Łodzi.

Nie wiadomo, gdzie zostało złożone ciało kapitana Stanisława Sojczyńskiego „Warszyca”. Władze komunistyczne nie wyraziły zgody na pogrzeb. Od 75 lat dowódcy Konspiracyjnego Wojska Polskiego nie można godnie pożegnać.

Dokumenty opracowane przez naukowców i opublikowane na stronach łódzkiego oddziału IPN można znaleźć pod adresem: lodz.ipn.gov.pl 
źródło: PAP, IPN Łódź, fot.: IPN Łódź
Pobierz aplikację  TVP POLONIA
Aplikacja mobilna TVP POLONIA - Android, iOS, AppGallery
Więcej na ten temat