W Galerii Narodowego Centrum Kultury w Kordegardzie już od 9 listopada będzie prezentowana wystawa poświęcona jednej z największych zagadek XX wieku. Ekspozycja „Enigma. Zagadka rozwiązana” przygotowana została we współpracy Muzeum Historii Polski i Narodowego Centrum Kultury.
Kopia niemieckiej Enigmy wykonana przez polski wywiad, wykorzystywana w działaniach militarnych, jest jednym z najcenniejszych obiektów w kolekcji Muzeum Historii Polski.
„Replika Enigmy, będąca dziełem polskich kryptologów i wykorzystywana do łamania niemieckich szyfrów, jest unikatem na skalę światową - jedynym zachowanym obiektem tego rodzaju udostępnionym publiczności i badaczom. Ekspozycja opowiada zarówno historię eksponatu, jak i drogę Polaków do rozwiązania zagadki niemieckiej maszyny szyfrującej" - czytamy w informacji poświęconej wystawie.
Na ekspozycji znajdzie się również Enigmę wykorzystywaną przez niemieckie siły lądowe od początku lat 30. XX wieku. Zwiedzający będą mogli porównać obydwie maszyny i określić różnice konstrukcyjne między nimi, które jednak nie zakłócają funkcjonalności maszyn.
„Enigma. Zagadka rozwiązana” zawierać będzie również krótkometrażowy film „Enigma. Mamy nowiny” wyprodukowany przez Fundację Arma Civitatis. Jest to dokument prezentujący nowe fakty dotyczące złamania Enigmy, w oparciu o akta udostępnione przez francuski wywiad w 2016 roku.
Wystawie towarzyszyć będą również wydarzenia w sieci. Muzeum Historii Polski przekazuje, że tego dnia odbędą się premiery dwóch podcastów oraz filmu na kanale YouTube. Materiały zrealizowane zostały z udziałem znawcy tematu Enigmy dr. Marka Grajka - kryptologa i autora wielu publikacji i książek historycznych, a także historyków z Muzeum Historii Polski.
Ekspozycja będzie dostępna dla zwiedzających do 28 listopada. Wstęp na nią jest wolny.

Kluczowa okazała się rola inżynierów z założonej przez polski wywiad warszawskiej wytwórni AVA - przede wszystkim Antoniego Pallutha, Edwarda Fokczyńskiego oraz braci Ludomira i Leonarda Danilewiczów. Korzystając z instrukcji kryptologów, zbudowali maszyny wspomagające proces łamania kodów - cyklometr i bombę kryptologiczną.
Po wybuchu II wojny światowej niemal wszystkie polskie repliki Enigmy zniszczono, żeby zatrzeć ślady działalności polskiego wywiadu. Pracownicy Biura Szyfrów w większości zdołali przedostać się do Francji, gdzie wznowili swoją działalność. W tajnym ośrodku w tzw. strefie Vichy skonstruowano replikę maszyny prezentowaną na wystawie „Enigma. Zagadka rozwiązana”. Została ona wykonana dzięki współpracy polskich inżynierów z Francuzami.