W miejscowości Panna Maria w Teksasie w najbliższy weekend Polonia otwiera Centrum Dziedzictwa Polskiego (PHC). Obiekt będzie prezentować historię i kulturę polską, a także dzieje tej najstarszej osady polonijnej w Ameryce, założonej w 1854 roku przez imigrantów z Górnego Śląska.
Założycielem, fundatorem i prezesem Centrum jest emerytowany, 90-letni biskup John Walter Yanta. Wywodzi się on z pierwszych osadników, a w latach 1997-2008 był biskupem w Amarillo, w Teksasie.
Do polskich korzeni przyznaje się ok. 200 tys. mieszkańców Teksasu. W Panna Maria, uznawanej za najstarszą osadę w USA, znajduje się odbudowany po pożarze polski kościół i cmentarz, na którym pochowany jest m.in. inicjator powstania osady ks. Leopold Moczygemba. Obok Centrum rzuca się w oczy ponad 150-letni rozłożysty dąb, pod którym 24 grudnia 1854 r. polscy osadnicy ze Śląska wysłuchali pierwszej mszy świętej w Pannie Marii.
Centrum Dziedzictwa Polskiego, o powierzchni ponad 1500 m kw., pomieści m.in. kilka sal wystawowych, salę multimedialną, a także bibliotekę i archiwum.
- Ośrodek będzie upamiętniał utworzenie pierwszej osady Panna Maria i stanie się centrum kultury polskiej z salą teatralną, obiektami muzealnymi, artefaktami oraz pamiątkami. Zgromadzone eksponaty pozwolą odwiedzającym zaznajomić się z historią Polski. Będzie można uczestniczyć w różnych projektach i wydarzeniach - wyliczył konsul Robert Rosiecki.
Obiekt wzniesiono kosztem ok. 14 mln dolarów, głównie dzięki ofiarności miejscowej Polonii przy wsparciu Polaków amerykańskich w całych Stanach Zjednoczonych, jak też cegiełce wartości ok. 80 tys. dolarów przekazanej przez MSZ.
Prezes polsko-amerykańskiej rady Teksasu (PACT), prof. Jim Mazurkiewicz, podkreślił zasługi i wizję biskupa Yanty w utworzeniu placówki. Zwrócił uwagę, że będzie miała charakter ośrodka dziedzictwa i edukacji.
- Biskup Yanta przewodził tym wysiłkom. Jego marzenia i wizja doprowadziły do utworzenia obiektu-pomnika przez potomków imigrantów z górnego Śląska i uhonorowania przodków. Szczególnie w pierwszych latach stanęli oni w USA obliczu ekstremalnie trudnych warunków klimatycznych, suszy i gruntów słabej jakości. Ale szukali okazji do lepszego życia, możliwości wychowania dzieci w wierze katolickiej. Przybyli w nadziei na znalezienie wolności - tłumaczył Mazurkiewicz, który jest też członkiem rady dyrektorów PHC w Pannie Marii.
Sobotni program otwarcia Centrum przewiduje m.in. oficjalne wystąpienia, a także program artystyczny, podczas którego wystąpią zespoły polonijne i odbędzie się recital polskiego barda Pawła Piekarczyka.
