Wystawa Centralnej Biblioteki Wojskowej „PSK- Pomocnicza Służba Kobiet w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie 1941-1946” przypomina o służbie kobiet-ochotniczek w Wojsku Polskim, początkowo na terenie ZSRR, następnie na Bliskim Wschodzie, a w końcu w 2 Korpusie Polskim we Włoszech.
Ekspozycja została przygotowana przez Centralną Bibliotekę Wojskową imienia Marszałka Józefa Piłsudskiego na podstawie albumu „W służbie dla Ojczyzny. Kobieta-żołnierz 2 Korpusu 1941–1946”, wydanego w Rzymie tuż po zakończeniu II wojny światowej.
Jedna z jego autorek Herminia Naglerowa opisała we wstępie początki tej formacji:
,,Generał Anders tworząc po trudnych pertraktacjach z władzami sowieckimi Pomocniczą Służbę Kobiet miał dwojakie cele: 1. wyratowanie jak największej liczby kobiet z więzień, łagrów i posiołków (tj. miejsc zesłania), 2. uzyskanie sił zastępczych w wojsku, do którego napływ hamowany był przez NKWD. Formowanie oddziałów kobiecych przebiegało równolegle z formowaniem się Polskich Sił Zbrojnych.
Polskie „Pestki” były jedynymi kobietami w armiach aliantów zachodnich, które pełniły służbę wojskową z bronią
Około 70 procent ochotniczek zgłaszających się do Wojska Polskiego – od skrótu nazwy „Pe-ES -Ka” zwanych „Pestkami” – pochodziło z ziem wschodnich II Rzeczypospolitej.
Kobiety te po masowych deportacjach 1940 roku znalazły się w łagrach i kołchozach w głębi ZSRR, a po zawarciu porozumienia polsko-radzieckiego 30 lipca 1941 roku (tzw. układ Sikorski-Majski) zaczęły być zwalniane.
W ośrodkach formowania Armii Polskiej w ZSRR: Buzułku, Tatiszczewie i Tockoje wstępowały do tworzonych oddziałów Pomocniczej Służby Kobiet.
Po odpowiednim przeszkoleniu pełniły funkcje w służbach: zdrowia, transportowej, łączności, kantyniarskiej, biurowej, informacyjnej, administracyjno-gospodarczej oraz widowisko-rozrywkowej.
Do końca wojny dzieliły losy Armii Polskiej ewakuowanej z ZSRR na Bliski Wschód, której większa część – jako 2 Korpus Polski – walczyła następnie z Niemcami we Włoszech.
Pomocnicza Służba Kobieta była formacją szczególną w całej historii Wojska Polskiego
Pomocnicza Służba Kobieta była formacją szczególną w całej historii Wojska Polskiego, ze względu na swój rozmiar i szeroki zakres zadań im stawianych.
Była to kilkutysięczna armia kobiet. W czasie wojny liczebność PSK była zmienna (z powodu nowych zaciągów, chorób, przejść do cywila), jednak zwykle przekraczała 4000 osób będących w czynnej służbie. Po zakończeniu działań wojennych liczebność wzrosła do ponad 7000 (stan na 1 lipca 1945 r.).
Otwarta dziś wystawa do końca lipca prezentowana będzie w Galerii Plenerowej Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” przy ulicy Krakowskie Przedmieście 64.
