Historia

30. rocznica upadku ZSRR

Michaił Gorbaczow oraz Borys Jelcyn, 1991 r., fot.: PAP/EPA files
podpis źródła zdjęcia

8 grudnia przypada 30 lat. rocznica podpisania przez przywódców Białorusi, Rosji i Ukrainy, Stanisława Szuszkiewicza, Borysa Jelcyna i Leonida Krawczuka porozumienia białowieskiego. Dokument formalnie kończył istnienie ZSRR. W jego miejsce powołana została Wspólnota Niepodległych Państw.

Podpisanie dokumentu nastąpiło podczas spotkania w rezydencji władz radzieckich w Wiskulach w białoruskiej części Puszczy Białowieskiej. Wzięli w nim udział sprawujący wówczas urząd prezydenta Rosyjskiej Federacyjnej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej (RFSRR) Jelcyn, wybrany kilka dni wcześniej na prezydenta Ukrainy Krawczuk i przewodniczący Rady Najwyższej Republiki Białorusi Szuszkiewicz.

,,

Związek Radziecki, jako rzeczywistość geopolityczna i podmiot prawa międzynarodowego przestaje istnieć - zapisano w przyjętej 30 lat temu umowie.


W miejsce Związku Radzieckiego, suwerenne republiki powołały Wspólnotę Niepodległych Państw (WNP).

Po kilku dniach parlamenty Rosji, Ukrainy i Białorusi ratyfikowały porozumienie. 21 grudnia, niespełna dwa tygodnie po białowieskim spotkaniu na szczycie w Ałma-Acie do WNP dołączyły wszystkie republiki związkowe ZSRR z wyjątkiem Litwy, Łotwy, Estonii i Gruzji.

25 grudnia 1991 roku Michaił Gorbaczow złożył rezygnację z funkcji prezydenta Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich. Po jego oświadczeniu z wieży moskiewskiego Kremla spuszczono czerwoną flagę ZSRR, a zamiast niej zawieszono biało-niebiesko-czerwoną flagę Rosji. Dzień później nastąpiło formalne rozwiązanie ZSRR i uznanie niepodległości wchodzących w jego skład republik. Niepodległość państw bałtyckich została uznana przez ZSRR już wcześniej, 6 września 1991 roku.

Porozumienie białowieskie było ostatnim krokiem w procesie rozpadu ZSRR. Jako pierwsza z republik wchodzących w skład ZSRR deklarację niepodległości proklamowała 11 marca 1990 roku Litwa.



ZSRR został formalnie powołany do życia 30 grudnia 1922 roku z połączenia powstałej po rewolucji październikowej w listopadzie 1917 roku RFSRR i do tej pory formalnie niezależnych Ukraińskiej SRR, Białoruskiej SRR i Zakaukaskiej FSRR. Pod koniec swojego istnienia ZSRR składał się z 15 republik związkowych.

W skład Wspólnoty Niepodległych Państw wchodzi obecnie dziewięć państw: Armenia, Azerbejdżan, Białoruś, Kazachstan, Kirgistan, Mołdawia, Rosja, Tadżykistan i Uzbekistan. 
źródło: PAP, fot.: Michaił Gorbaczow oraz Borys Jelcyn
Pobierz aplikację  TVP POLONIA
Aplikacja mobilna TVP POLONIA - Android, iOS, AppGallery
Więcej na ten temat