Umiejętność tworzenia tradycyjnego czepca warmińskiego, nieodłącznego elementu stroju Warmianki, została wpisana na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego. Według etnografów ozdobne czepce na Warmii nosiły niegdyś mężatki.
Wniosek o wpisanie umiejętności tworzenia czepca warmińskiego na Listę złożyły do Narodowego Instytutu Dziedzictwa Krystyna Tarnacka i Izabela Treutle.
„Dokładnie pamiętam ten moment, kiedy zaczęłam na poważnie do swoich haftów podchodzić. To było w czasie Świąt Wielkiej Nocy 1997 roku. Miałam wówczas gościa na święta i rozmawialiśmy o tradycjach warmińskich, o moich pracach i pasjach związanych z kultywowaniem tradycji i zachowaniem dziedzictwa. Wówczas usłyszałam, że muszę się tym zająć na poważnie” – mówi Krystyna Tarnacka, która dodaje, że rozmowa o swojej pasji skłoniła ją do zmiany podejścia do utrwalania warmińskiej tradycji.
Wkrótce potem uszyła kobiecy strój warmiński i wyhaftowała czepiec warmiński. „Mając gotowy czepiec, pojechałam do Olsztyna do Muzeum Warmii i Mazur, do nieżyjącej już dziś etnograf Elżbiety Kaczmarek. Chciałam się dowiedzieć czegoś więcej. Pragnęłam, by pani Elżbieta sprawdziła, na ile jest zgodny z muzealnymi oryginałami. Opowiedziała mi wówczas więcej o tradycjach tworzenia czepców na Warmii. Pozwoliła sfotografować oryginalne nakrycia, które były w muzeum” - podkreśliła.
Czas wykonania czepca zależy od wzoru. Im bardziej misterny haft, tym wykonanie trwa dłużej. Prostszy wymaga około 100 godzin pracy przy haftowaniu. Uszycie zajmuje drugie tyle. „Pracę z czepcem zaczynamy od przygotowania tkaniny na denko, na którym będzie haft, trzeba umocować ją na krosnach albo ramie, wykonać tak zwany podkład, co jest najbardziej żmudną i nudną robotą. Potem wykonuje się haft, a następnie zszywa poszczególne elementy w całość. Czepce zszywa się ręcznie” - podkreśliła. Kolorystyka, jaką stosuje pani Krystyna, to różne odcienie złota i srebra, bo w tej kolorystyce były haftowane dawniejsze czepce.
Zobaczcie jak piękny jest polski folklor.
Według etnografów na Warmii ozdobny czepiec zwany twardą mycką lub galonkiem był odświętnym nakryciem głowy. Twarda mycka była zamawiana u zakonnic Katarzynek. Z biegiem lat pojawiły się czepce haftowane własnoręcznie przez gospodynie. Miały ten sam krój, ale koronki wykańczane były szydełkowo, a denko haftowane w kolorach. Zgodnie z biskupimi zarządzeniami od 1694 roku prawo noszenia czepca miały jedynie mężatki, ale nie przestrzegano tego zbyt ściśle. Dbano jedynie o to, by panieńskie czepce miały węższe wstążki po bokach niż czepce mężatek.
„Dokładnie pamiętam ten moment, kiedy zaczęłam na poważnie do swoich haftów podchodzić. To było w czasie Świąt Wielkiej Nocy 1997 roku. Miałam wówczas gościa na święta i rozmawialiśmy o tradycjach warmińskich, o moich pracach i pasjach związanych z kultywowaniem tradycji i zachowaniem dziedzictwa. Wówczas usłyszałam, że muszę się tym zająć na poważnie” – mówi Krystyna Tarnacka, która dodaje, że rozmowa o swojej pasji skłoniła ją do zmiany podejścia do utrwalania warmińskiej tradycji.
Wkrótce potem uszyła kobiecy strój warmiński i wyhaftowała czepiec warmiński. „Mając gotowy czepiec, pojechałam do Olsztyna do Muzeum Warmii i Mazur, do nieżyjącej już dziś etnograf Elżbiety Kaczmarek. Chciałam się dowiedzieć czegoś więcej. Pragnęłam, by pani Elżbieta sprawdziła, na ile jest zgodny z muzealnymi oryginałami. Opowiedziała mi wówczas więcej o tradycjach tworzenia czepców na Warmii. Pozwoliła sfotografować oryginalne nakrycia, które były w muzeum” - podkreśliła.
Czas wykonania czepca zależy od wzoru. Im bardziej misterny haft, tym wykonanie trwa dłużej. Prostszy wymaga około 100 godzin pracy przy haftowaniu. Uszycie zajmuje drugie tyle. „Pracę z czepcem zaczynamy od przygotowania tkaniny na denko, na którym będzie haft, trzeba umocować ją na krosnach albo ramie, wykonać tak zwany podkład, co jest najbardziej żmudną i nudną robotą. Potem wykonuje się haft, a następnie zszywa poszczególne elementy w całość. Czepce zszywa się ręcznie” - podkreśliła. Kolorystyka, jaką stosuje pani Krystyna, to różne odcienie złota i srebra, bo w tej kolorystyce były haftowane dawniejsze czepce.
Zobaczcie jak piękny jest polski folklor.
Według etnografów na Warmii ozdobny czepiec zwany twardą mycką lub galonkiem był odświętnym nakryciem głowy. Twarda mycka była zamawiana u zakonnic Katarzynek. Z biegiem lat pojawiły się czepce haftowane własnoręcznie przez gospodynie. Miały ten sam krój, ale koronki wykańczane były szydełkowo, a denko haftowane w kolorach. Zgodnie z biskupimi zarządzeniami od 1694 roku prawo noszenia czepca miały jedynie mężatki, ale nie przestrzegano tego zbyt ściśle. Dbano jedynie o to, by panieńskie czepce miały węższe wstążki po bokach niż czepce mężatek.
Więcej na ten temat
