Powieść autorstwa Bolesława Prusa opowiada historię powracającego do Warszawy Stanisława Wokulskiego, który zakochuje się w pięknej i niezwykle próżnej Izabeli Łęckiej.
W swoich felietonach Prus propagował idee postępu, informował o najnowszych wynalazkach, propagował kasy pożyczkowe, bezpłatne czytelnie, seminaria dla nauczycieli ludowych, wzorowe szpitale. Krytykował natomiast zbiorowe manifestacje patriotyzmu i obchody rocznicowe. Spontaniczny odzew na popularyzowane przez prasę hasło budowy pomnika Mickiewicza nazwał "niesłychanym nieporozumieniem". Oponował: "Czy nie byłoby lepiej, zamiast niefortunnego posągu na ulicy, wypisać na frontonie choćby przyszłej filharmonii warszawskiej: „Adamowi Mickiewiczowi - rodacy?".
Większość opowiadań, nowel, a później powieści Prusa była po raz pierwszy publikowana na łamach gazet, z którymi współpracował. Pierwszą dużą powieścią Prusa była "Placówka" (1885-1886) - ukazująca się początkowo na łamach czasopisma "Wędrowiec". Następnie powstała "Lalka" (1887-1889 w "Kurierze Codziennym", wydanie książkowe 1890), "Emancypantki" (1890-1893 w "Kurierze Codziennym", wydanie książkowe 1894) i w końcu - powieść historyczna "Faraon" (1895-1896 w "Tygodniku Ilustrowanym", wydanie książkowe 1897).
Uważana za najlepszą powieść Prusa "Lalka" początkowo została źle przyjęta przez krytyków i recenzentów warszawskich. Prusowi zarzucano złą kompozycję i niespójność utworu. Dopiero w latach trzydziestych XX wieku dostrzeżono, że to, co niegdyś brano za niedociągnięcia, tak naprawdę było mistrzowskim zamierzeniem.