35 lat temu runął mur berliński

Zburzenie muru berlińskiego otworzyło drogę do zjednoczenia Niemiec. Stało się też kolejnym etapem upadku systemu komunistycznego w środkowej Europie, po częściowo wolnych wyborach 4 czerwca 1989 roku i transformacji ustrojowej w Polsce.

Na fali przemian ustrojowych, zapoczątkowanych w naszym kraju przez ruch Solidarności, nastąpił masowy exodus obywateli - z komunistycznej Niemieckiej Republiki Demokratycznej do Republiki Federalnej Niemiec.

Z kolei wielotysięczne protesty mieszkańców NRD przeciwko rządom Ericha Honeckera, zwane „demonstracjami poniedziałkowymi”, doprowadziły do jego rezygnacji w październiku 1989 roku.

4 listopada w Berlinie demonstrowało milion osób, żądając bardziej radykalnych zmian politycznych.

9 listopada nowy rząd zniósł ograniczenia w podróżowaniu do RFN.

Podczas transmitowanej na żywo konferencji prasowej enerdowski polityk Günter Schabowski, rzecznik prasowy Socjalistycznej Partii Jedności Niemiec, niespodziewanie ogłosił otwarcie wszystkich przejść na granicy niemiecko-niemieckiej.

Na wieść o tym tłumy berlińczyków ze wschodniej części miasta ruszyły na przejścia graniczne.

Wówczas wypadki potoczyły się błyskawicznie, granica stanęła otworem i jeszcze tej nocy mieszkańcy podzielonego miasta z obu stron przystąpili do burzenia muru berlińskiego.

Mur berliński został zbudowany w 1961 roku, ponieważ władze NRD chciały zapobiec narastającej liczbie ucieczek swoich mieszkańców do Niemiec Zachodnich.

Postawiono dwa pasma betonowej blokady o wysokości ponad 3 metrów, oddzielające Berlin Wschodni, będący sowiecką strefą okupacyjną, od Zachodniego, kontrolowanego przez aliantów.

Do historii przeszła wypowiedź prezydenta Stanów Zjednoczonych Johna Kennedy'ego, który przyleciał do Berlina Zachodniego 26 czerwca 1963 roku.

Po wizycie na najsłynniejszym berlińskim przejściu granicznym „Checkpoint Charlie”, prezydent Kennedy podkreślił, że Berlin Zachodni jest symbolem wolności w świecie zagrożonym Zimną Wojną.

Solidaryzując się z jego mieszkańcami, powiedział po niemiecku:

Mur berliński, znienawidzony przez mieszkańców miasta, stał się symbolem zniewolenia i komunistycznej dyktatury. Szacuje się, że na przestrzeni lat, podczas prób przedostania się przez mur do Berlina Zachodniego straciło życie od 136 do 250 osób. Wśród nich był Polak, Czesław Kukuczka, który został zamordowany.

Czytaj też: Niemieckie media o wyroku ws. mordercy Kukuczki: Sprawiedliwość po ponad 50 latach

Mur berliński przez 28 lat dzielił Niemcy na dwa różne państwa. Był też symbolem podziału Europy na dwa bloki polityczno-wojskowe. Do jego upadku doszło po przemianach ustrojowych, przywracających demokrację w Europie Środkowej, a zapoczątkowanych w naszym kraju.

W lipcu 1990 roku wszedł w życie układ o unii walutowej. Na serii konferencji „dwa plus cztery” uregulowano sprawy zagraniczne i kształt granic nowego państwa.

3 października 1990 roku, zgodnie z traktatem zjednoczeniowym, ratyfikowanym dwa tygodnie wcześniej przez parlamenty obu państw niemieckich, landy NRD przystąpiły do RFN. Stolicą kraju został Berlin.

W mieście pozostawiono nieliczne fragmenty muru, dla uczczenia pamięci ofiar reżimu, a także jako atrakcję turystyczną. Takim miejscem jest Galeria East Side w okolicy Dworca Wschodniego - Berlin Ostbahnhof.

Na murze o długości ponad 1300 metrów powstała galeria-pomnik dla wolności, utworzona przez artystów z całego świata. Co roku, 3 października, Niemcy obchodzą święto narodowe - Dzień Jedności Niemiec.