Pięć lat temu, 10 października 2019 roku, Olga Tokarczuk otrzymała literacką Nagrodę Nobla za 2018 rok. Rok wcześniej nie przyznano literackiego Nobla z powodu skandalu obyczajowego w wybierającej laureatów Akademii Szwedzkiej.
Uzasadniając przyznanie nagrody sekretarz Akademii Mats Malm podkreślił, że doceniono narracyjną wyobraźnię Olgi Tokarczuk:
,,Nagrodą Nobla w dziedzinie literatury za 2018 rok została uhonorowana polska pisarka Olga Tokarczuk. Za narracyjną wyobraźnię, która w połączeniu z encyklopedyczną pasją reprezentuje przekraczanie granic jako formę życia.
Olga Tokarczuk należy do grona najczęściej tłumaczonych polskich pisarzy
Olga Tokarczuk jest znana między innymi z takich książek, jak: „Prawiek i inne czasy”, „E.E”, „Dom dzienny, dom nocny”, „Bieguni”, „Księgi Jakubowe” i „Empuzjon”, a także zbiorów opowiadań: „Gra na wielu bębenkach”, „Opowiadania bizarne” oraz „Profesor Andrews w Warszawie. Wyspa”.
Autorka należy do grona najczęściej tłumaczonych polskich pisarzy, jej twórczość została przełożona na prawie 40 języków.
Na trzy dni przed odebraniem literackiego Nobla, 7 grudnia 2019 roku, Olga Tokarczuk wygłosiła w Sztokholmie wykład noblowski zatytułowany „Czuły narrator”, w którym przedstawiła swój pogląd na współczesną literaturę. Mówiła między innymi, że literatura stała się „polem wymiany doświadczeń, agorą, na której każdy może opowiedzieć swój własny los”.
Pisarka stawiała pytanie, czy możliwe jest znalezienie podwalin pod opowieść uniwersalną, całościową, zakorzenioną w naturze, pełną kontekstów i jednocześnie zrozumiałą:
Olga Tokarczuk Literacką Nagrodę Nobla odebrała 10 grudnia 2019 roku
Olga Tokarczuk odebrała Literacką Nagrodę Nobla w Sztokholmie, 10 grudnia 2019 roku, z rąk króla Szwecji Karola XVI Gustawa. Otrzymała też złoty medal i dyplom oraz gratyfikację w wysokości dziewięciu milionów koron szwedzkich, czyli prawie miliona euro.
Podczas ceremonii w filharmonii sztokholmskiej literackiego Nobla za 2019 rok odebrał Austriak Peter Handke.
Per Waesterberg z Akademii Szwedzkiej złożył Oldze Tokarczuk gratulacje w języku polskim. W laudacji na cześć laureatki mówił o polskiej literaturze lśniącej wielkim blaskiem na świecie.
Powiedział, że twórczość noblistki to „połączenie twardej rzeczywistości z ulotną nierealnością, wnikliwa obserwacją i zafascynowanie mitologią”.
Laudator nawiązał do powieści „Bieguni” i „Ksiąg Jakubowych”, które nazwał „największym dziełem” pisarki:
,,Przyszłe pokolenia będą sięgać po owe tysiącstronicowe arcydzieło autorstwa Tokarczuk i odkrywać w nim nowe bogactwo, którego dziś jeszcze wystarczająco nie dostrzegamy. Widzę, jak Alfred Nobel kiwa z uznaniem głową w swoim niebie.
,,Jestem również zaszczycona otrzymaniem tej nagrody wraz z najwybitniejszymi przedstawicielami nauki na świecie. Uważa się, że istnieje ogromna przepaść oddzielająca naukowców i artystów, ale to po prostu nieprawda. Odkrywanie innych dyscyplin niż moje jest niezwykle inspirującym źródłem najlepszych pomysłów.
Olga Tokarczuk jest laureatką prestiżowych wyróżnień i tytułów
Olga Tokarczuk, ceniona przez czytelników i krytyków literackich, jest laureatką prestiżowych wyróżnień, w tym dwukrotnie została uhonorowana Nagrodą Literacką „Nike” - za „Biegunów” i „Księgi Jakubowe”, a pięciokrotnie otrzymała Nike Czytelników.
W 2018 roku odebrała międzynarodową The Man Booker International Prize za powieść „Bieguni”.
Olga Tokarczuk w 2010 roku otrzymała Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, 10 lat później - Paszport „Polityki”, a w tym (2024) roku - Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.
Kilka uczelni w kraju i za granicą przyznało jej tytuł doktora honoris causa, między innymi Uniwersytet Warszawski, Sofijski i Telawiwski.
W rocznicę przyznania jej literackiej Nagrody Nobla, 7 października 2021 roku, pisarka odebrała tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego. Najstarsza uczelnia w Polsce wyróżniła ją za „twórczość literacką jako sztukę wypowiadania całości ludzkiego doświadczenia, odkrywczo odsłaniającą prawdę o człowieku, pozwalającą odnaleźć porządek i sens”.
Posiedzenie Senatu uczelni, połączone z uroczystością wręczenia tytułu, odbyło się w auli Collegium Novum.
Olga Tokarczuk piątą polską laureatką literackiej Nagrody Nobla
Olga Tokarczuk jest piątą w historii polską laureatką literackiej Nagrody Nobla.
Wcześniej wyróżnienie to otrzymali: w 1905 roku - Henryk Sienkiewicz, w 1924 - Władysław Reymont, w 1980 uhonorowano nim Czesława Miłosza, a w 1996 roku - Wisławę Szymborską.
