2 października 1914 roku urodził się Jan Nowak-Jeziorański, legendarny „kurier z Warszawy”

Jan Nowak-Jeziorański, a właściwie Zdzisław Antoni Jeziorański, urodził się 2 października 1914 roku w Berlinie. Wychowywał się w Warszawie, a w 1936 roku ukończył studia ekonomiczne w Poznaniu.

W czasie okupacji Jan Nowak-Jeziorański działał w podziemiu, był kurierem i emisariuszem Naczelnego Wodza i Komendanta Głównego Armii Krajowej. Łącznie odbył pięć wypraw na trasie Warszawa-Londyn.

To właśnie na potrzeby misji przyjął pseudonim „Jan Nowak”.

Po rozmowach z przedstawicielami rządu polskiego i władz angielskich, w tym z premierem Winstonem Churchillem, dotarł do stolicy jako ostatni emisariusz przed wybuchem Powstania Warszawskiego.

Jak wspominał po latach, 26 lipca 1944 doręczył rozkaz Naczelnego Wodza o niewszczynaniu powstania generałowi Tadeuszowi Komorowskiemu, przekazał także informację, że gdy wybuchnie powstanie alianci nie pomogą Warszawie.

Jan Nowak-Jeziorański walczył w Powstaniu Warszawskim, był spikerem powstańczego radia „Błyskawica”.

Po wojnie pozostał na emigracji. Mieszkał w Londynie, Monachium i Waszyngtonie. W latach 1948–1951 pracował w redakcji polskiej rozgłośni BBC. Jego działalność w Wielkiej Brytanii pomogła w uświadomieniu zachodniej opinii publicznej skali zbrodni hitlerowskich na terenie Polski.

Przez 25 lat kierował sekcją polską Radia Wolna Europa w Monachium. Rozgłośnia była źródłem obiektywnych informacji o kraju i świecie. W latach stalinizmu, represji i fałszowania historii, dawała Polakom prawdę i poczucie wspólnoty.

W Stanach Zjednoczonych Jan Nowak-Jeziorański zaangażował się w pomoc dla polskiej opozycji demokratycznej i „Solidarności”.

31 sierpnia 1989 roku w Stoczni Gdańskiej powiedział:

Dzięki swojej pozycji w USA odegrał istotną rolę w procesie wstępowania naszego kraju do NATO.

Był też zaangażowany w działalność na rzecz wejścia Polski do Unii Europejskiej. Był związany z instytucjami naukowymi i opiniotwórczymi, szerzącymi idee współpracy europejskiej, między innymi z Polską Fundacją im. Roberta Schumana oraz Instytutem Studiów Strategicznych.

Jan Nowak-Jeziorański pisał książki, wśród nich: „Kurier z Warszawy”, „Wojna w eterze”, „Rozmowy o Polsce” i „Polska wczoraj, dziś i jutro”.

W 2002 roku Nowak-Jeziorański, po niemal 60-letniej emigracji, wrócił na stałe do kraju. W swoich wypowiedziach starał się pobudzać Polaków do działania i doceniania tego, co już wolnej Polsce udało się osiągnąć.

Jako były konsultant amerykańskiej Rady Bezpieczeństwa Narodowego za prezydentury Jimmy'ego Cartera i Ronalda Reagana, był cenionym publicystą oraz ekspertem do spraw międzynarodowych.

Komentując konflikty zbrojne zawsze podkreślał, że najważniejszy jest człowiek.

Jan Nowak-Jeziorański w 1994 roku otrzymał najwyższe polskie odznaczenie - Order Orła Białego.

Dwa lata później został uhonorowany najwyższym cywilnym odznaczeniem Stanów Zjednoczonych - Prezydenckim Medalem Wolności.

Za zasługi w czasie wojny był odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari oraz Krzyżem Walecznych.

Zmarł w Warszawie 20 stycznia 2005 roku. Spoczywa na Starych Powązkach.

W Polsce znajduje się wiele upamiętnień Jana Nowaka-Jeziorańskiego. Poza licznymi szkołami i ulicami, jego imię nadano głównej sali wykładowej w Muzeum Powstania Warszawskiego. W 2006 roku przy domu, w którym mieszkał na Powiślu w Warszawie, został odsłonięty pomnik-ławeczka Jana Nowaka Jeziorańskiego.