13 maja 1992 roku, na Kanczendzondze w Himalajach, podczas próby wejścia na swój 9. ośmiotysięcznik, zginęła Wanda Rutkiewicz. Miała 49 lat. Jej ciała nie odnaleziono.
Wybitna himalaistka, zdobywczyni Mount Everestu i pierwsza kobieta na świecie na szczycie K2, była też jedną z nielicznych kobiet, które zdobyły 8 z 14 ośmiotysięczników, w tym najwyższy szczyt świata.
Propagatorka alpinizmu i himalaizmu kobiecego.
Karol Wojtyła został wybrany papieżem, a Wanda Rutkiewicz jako pierwsza osoba z Polski zdobyła Mount Everest
Polska himalaistka, jako pierwsza Europejka i trzecia kobieta na świecie, zdobyła Mount Everest - 16 października 1978 roku.
Tego samego dnia kardynał Karol Wojtyła został wybrany na papieża.
Rok później, w czasie spotkania z Wandą Rutkiewicz, Jan Paweł II powiedział:
,,Dobry Bóg tak chciał, że tego samego dnia weszliśmy tak wysoko.
Himalaistka podarowała papieżowi kamień z wierzchołka Mount Everestu.
Po powrocie z wyprawy na Mount Everest, himalaistka opowiadała o sprzecznych uczuciach - od euforii po obawę - jakie towarzyszyły jej podczas wspinaczki.
Polska himalaistka miała na koncie wiele spektakularnych sukcesów
Polska himalaistka wspinała się na najwyższe góry świata, zdobywając osiem z czternastu ośmiotysięczników.
Wanda Rutkiewicz podkreślała, że góry wymagają przekraczania granic, zarówno fizycznych, jak i psychicznych, pozwalając jednocześnie wejść w nową rzeczywistość.
W 1985 roku wraz z Anną Czerwińską i Krystyną Palmowską, Wanda Rutkiewicz wspięła się na Nanga Parbat - było to pierwsze wejście kobiece.
W 1986 roku, jako pierwsza kobieta i pierwsza Polka, stanęła na najtrudniejszym i uważanym za najbardziej niebezpieczny, szczycie K2 - drugiej co do wysokości górze Ziemi.
W 1991 roku samotnie weszła na Czo Oju.
Wanda Rutkiewicz zaginęła przy próbie zdobycia szczytu Kanczendzonga w Himalajach
Wanda Rutkiewicz zginęła 13 maja 1992 roku, podczas ataku szczytowego na Kanczendzongę, najwyższy szczyt w Indiach. Miała zdobyć tę górę, jako pierwsza kobieta na świecie.
Pierwsze wiadomości o tym, że himalaistka zaginęła w trakcie wspinaczki, agencje podały 25 maja.
Dopiero później ustalono, że kierownik wyprawy, Meksykanin Carlos Carsolio zdobył Kanczendzongę 12 maja i wtedy po raz ostatni rozmawiał z Polką przez radiotelefon. Stąd, za datę śmierci Wandy Rutkiewicz, sąd w Warszawie przyjął 13 maja 1992 roku.
Wanda Rutkiewicz była autorką i współautorką filmów, jak „Kobiety śniegu” oraz książek - „Zdobycie Gasherbrumów”, „Na jednej linie”, „Karawana do marzeń”.
Publikowała artykuły w specjalistycznych czasopismach w kraju i za granicą.
W 1979 roku została odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Pośmiertnie, w 1994 roku, jako jedna z pierwszych osób, Wanda Rutkiewicz została odznaczona Medalem im. Króla Alberta I, przyznawanym za wyjątkowe zasługi górskie przez King Albert Memorial Foundation.
W 2012 roku na Tatrzańskim Cmentarzu Symbolicznym pod Osterwą w słowackich Tatrach Wysokich została odsłonięta tablica poświęcona Wandzie Rutkiewicz.
Rok 2022 był Rokiem Wandy Rutkiewicz, ustanowionym przez Sejm, w związku z 30. rocznicą śmierci himalaistki. W uzasadnieniu posłowie podkreślili, że:
,,Wanda Rutkiewicz zyskała sławę, a jej wyczyny były znane na całym świecie. Walkę o zdobycie ośmiotysięczników nazywała «Karawaną marzeń», a jej osiągnięcia sportowe budziły podziw.
![Kulturalni PL [zapowiedź wydania, 22.03.2025]](https://s1.tvp.pl/images2/1/a/f/uid_1afe595290874a059fba3e2782fdabc4_width_499_play_0_pos_0_gs_0_height_280.png)