230. rocznica zwycięskiej bitwy pod Racławicami

Po stronie polskiej, oprócz regularnego wojska, do walki stanęło prawie dwa tysiące chłopów z kosami i pikami. Kosynierzy wspierani przez wojsko przepędzili piechotę i kawalerię Imperium Rosyjskiego, i zdobyli 12 armat.

Zwycięstwo, choć nie przyniosło przewagi militarnej, miało ogromne znaczenie moralne i polityczne dla strony polskiej.

Powstanie kościuszkowskie rozszerzyło się na tereny dawnej Rzeczpospolitej, objęło między innymi Warszawę.

Przeciwko insurekcyjnym siłom, liczącym około czterech tysięcy żołnierzy i blisko dwa tysiące chłopów, zjednoczonych pod wodzą Tadeusza Kościuszki i zmierzających od Krakowa w kierunku Warszawy, stanęło pod Racławicami około trzech tysięcy żołnierzy regularnego wojska Imperium Rosyjskiego.

Rosjanie mieli jeszcze do dyspozycji armię generała-majora Fiodora Denisowa, który planował otoczyć oddziały polskie z dwóch stron. Plan Rosjan jednak nie powiódł się.

Jednym z najważniejszych następstw zwycięstwa pod Racławicami było uznanie roli społecznej chłopów.

Miesiąc po bitwie, 7 maja 1794 roku, Tadeusz Kościuszko wydał Uniwersał Połaniecki, nadający prawa włościanom.

Ograniczono poddaństwo, wprowadzono zakaz usuwania chłopów z ziemi i nadano prawo do wolności osobistej, a także możliwość dochodzenia swoich praw w sądach. Zapowiedziano także uwłaszczenie chłopów, na majątkach, które miały być rekwirowane zdrajcom ojczyzny.

Postawa kosynierów kościuszkowskich znalazła odbicie w przekazach kultury, powstały piosenki sławiące powstańców i wyrażające nadzieję na wolność ojczyzny.

Bitwa pod Racławicami była także inspiracją dla wielu artystów malarzy. Najsłynniejszym obrazem jest cykloramiczna „Bitwa pod Racławicami”, namalowana w latach 1893-1894 przez grupę artystów pod kierunkiem Jana Styki i Wojciecha Kossaka.

Powstał także obraz Jana Matejki „Kościuszko pod Racławicami” oraz „Modlitwa przed bitwą pod Racławicami” autorstwa Józefa Chełmońskiego.

Obecnie pole bitwy pod Racławicami jest uznawane za pomnik historii. Znajduje się tam między innymi mogiła poległych kosynierów.

Stanął też pomnik Wojciecha Bartosza-Głowackiego.