„Portret Adama Stanisława Naruszewicza” utracony w czasie II wojny światowej powrócił do zbiorów Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie dzięki działaniom restytucyjnym MKiDN. „To szczególny dzień dla Pałacu w Wilanowie, ale też i dla nas” - powiedziała sekretarz stanu w MKiDN Bożena Żelazowska.
W Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie odbyła się uroczystość przekazania odzyskanej straty wojennej do zbiorów Muzeum.
„Portret Adama Stanisława Naruszewicza” uzupełni zachowany w zbiorach wilanowskich zespół wizerunków oświeceniowych uczonych, takich jak m.in. Stanisław Konarski, Stanisław Trembecki, Jerzy Samuel Bandtkie, Jan Paweł Woronicz.
,,To szczególny dzień dla Pałacu w Wilanowie, ale też i dla nas, bo oto powrócił po wielu latach - od czasów II wojny światowej - «Portret Adama Stanisława Naruszewicza», który dołączy do innych portretów, z kolekcji której pochodzi. Z radością przekazujemy dziś do zbiorów Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie ten obraz
- podkreśliła wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego Bożena Żelazowska.
,,Nieprzerywanie od początku lat 90. resort kultury poszukuje i przywraca do macierzystych kolekcji obiekty zaginione z polskich zbiorów
- zaznaczyła.
Pół miliona dzieł sztuki ukradziono w czasie wojny - blisko 70 tys. z nich opisano w katalogu dzieł utraconych
Żelazowska podkreśliła, że dane o zaginionych w czasie wojny dziełach gromadzone są w bazie strat wojennych, która cały czas jest rozwijana, a obecnie liczy blisko 70 tys. rekordów.
,,A to tylko wycinek strat, jakie poniosły polskie zbiory w czasie wojny
- zastrzegła.
W bazie zarejestrowanych jest obecnie niemal 350 obiektów utraconych z kolekcji wilanowskiej.
Wiceszefowa MKiDN przypomniała, że w ostatnich latach do zbiorów Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie powróciły trzy zabytki:
• biurko damskie i kabinet, XVIII-wieczne meble w stylu chińskim, odzyskane w 2016 roku z Muzeum Sztuki Zdobniczej - Państwowych Zbiorów Sztuki w Dreźnie
• „Dama z wachlarzem” - XIX-wieczna grafika naklejona na płótno, zwrócona we wrześniu 2023 r. przez niemieckie małżeństwo z Berlina.
Czytaj też: 80 lat temu potajemnie wywieziono najcenniejsze polskie dzieła sztuki
Odzyskanie kawałka pamięci zbiorowej
Dyrektor Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie Paweł Jaskanis powiedział, że to „nie tylko odzyskanie straty, ale też odzyskanie kawałka pamięci zbiorowej, ponieważ środowisko intelektualne, naukowe przełomu XVIII i XIX wieku miało zasadnicze znaczenie dla zachowania tożsamości narodowej w okresach zaborów”.
Anna Guzowska, konserwator malarstwa w Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, która uczestniczyła w udowodnieniu, że to jest obraz z kolekcji wilanowskiej, powiedziała, że „wartość artystyczna całej serii to nie są obrazy najwyższych lotów, najwyższego kunsztu malarskiego”.
,,Ale odzyskany obraz jest bardzo ważny dla całej tej kolekcji. Tych obrazów było kilkanaście wisiały one w jednym miejscu w Pałacu
- przekazała.
„Portret Adama Stanisława Naruszewicza” został utracony w wyniku II wojny światowej
Jeszcze w XIX w. odzyskany obraz został opisany w dwóch historycznych inwentarzach pałacu wilanowskiego oraz w przewodniku W. Czajewskiego z 1893 r.
Podobnie jak wiele obiektów z kolekcji wilanowskiej został utracony w wyniku II wojny światowej. Okoliczności utraty pozostają nieznane.
Pod koniec 2020 r. obraz odnalazł się w kolekcji prywatnej na terenie Niemiec, dokąd trafił na początku lat 90. z polskiego rynku antykwarycznego.
Na pochodzenie obiektu wskazywało m.in. znajdujące się na odwrocie oznakowanie w postaci numeru 820 oraz wykonanego przez szablon oznaczenia „Galerya Obrazów w Willanowie”.
