Ten spektakl jest ważny z wielu powodów. Reżyser Jan Englert dokonał monumentalnej inscenizacji Mickiewiczowskiego dramatu z plejadą gwiazd w rolach głównych na swój nowoczesny jak na lata 90-te sposób. Poza odtwórcami ról pierwszoplanowych, wśród których znaleźli się wielcy artyści scen polskich: Zbigniew Zapasiewicz, Jan Frycz, Mariusz Benoit i Marek Walczewski, wystąpili w „Dziadach” także ówcześni absolwenci szkół teatralnych, między innymi w roli Gustawa–Konrada Michał Żebrowski, znany już wcześniej widzom Teatru Telewizji z kreacji Kordiana, w telewizyjnej realizacji dramatu Juliusza Słowackiego.
Struktura i historia „Dziadów ”Mickiewicza
Przypomnijmy dla porządku, choć przecież utwór ten znamy świetnie ze szkoły. Dramat wierszem pisany, czyli „Dziady” Adama Mickiewicza, powstały w latach dwudziestych i trzydziestych XIX wieku. Na całość dzieła Mickiewicza składają się tzw. „Dziady” kowieńsko-wileńskie: nie ukończona część I, czyli Widowisko oraz części II i IV, a także „Dziady” drezdeńskie, czyli część III. Dramat uznawany jest oczywiście za dzieło narodowe.
„Dziady” według Englerta
Spektakl Englerta był pierwszą w historii polskiego Teatru Telewizji realizacją całości tekstu Adama Mickiewicza, obejmującą zarówno części II, IV i III, jak i tę mniej znaną, niedokończoną część I. Specjalnie dla potrzeb telewizji powstał scenariusz wielkiego widowiska teatralnego, będący reżyserską wersją dramatu, w którym złamano mickiewiczowski porządek i podział na części.
Największa produkcja w historii polskiego teatru telewizji
Reżyser widowiska wskazuje, że dramat Mickiewicza należy odczytywać bardziej w wymiarze egzystencjalnym niż narodowym, a problem patriotyzmu traktować raczej jako sprawę jednostki niż społeczeństwa. Spektakl stał się przez to bardziej dla widza czytelny, ludzki i osobisty. Przedstawienie, które według założeń jego twórców miał być przede wszystkim próbą interpretacji dramatu romantycznego jest także rozważaniem na temat aktualności dziewiętnastowiecznego tekstu oraz jego konfrontacją z sytuacją wolnej Polski z lat 90- tych. Aktualną do dziś. Zamiast postawić pytanie, co znaczy ten dziwny dramat, w którym XIX-wieczni patrioci chodzą po scenie z duchami, reżyser Englert pokazał , jak jego zdaniem powinny wyglądać „Dziady” w telewizji publicznej w latach 90- tych, gdy one powstawały. W telewizji dla masowego widza, który na co dzień ogląda raczej amerykańskie kino niż arcydzieła światowej kinematografii, a do teatru zagląda rzadko.
W rezultacie dramat został skrojony do wymogów telewizji, podany w formie przystępnej i nowoczesnej pod względem formalnym. Jan Englert jest aktorem teatru w dawnym stylu, opartym na pięknie recytowanym słowie, na pilnowaniu średniówki i przestrzeganiu zasady wiarygodności -prawdy psychologicznej postaci. Jego spektakl stał się więc grą jaką toczył ze sobą aktor tradycyjnego teatru, który chciał przyciągnąć przed ekran widza rozpieszczonego komercyjną papką kulturalną.
Twórcy przedstawienia przystąpili do jego realizacji przed laty z wielkim rozmachem. Prace nad sztuką trwały aż dwa lata, a zdjęcia kręcone kamerą filmową robione były w kilku wnętrzach naturalnych i w plenerach.
Jerzy Satanowski skomponował do spektaklu oryginalną muzykę.
Wykorzystanie potężnych środków finansowych i technicznych, oraz zaangażowanie kilkuset osób sprawiły, że „Dziady” w reżyserii Jana Englerta są jak dotychczas jedną z największych produkcji w historii polskiego teatru telewizji. W pracy nad przedstawieniem, łącznie wzięło udział ponad 100 aktorów, nie licząc statystów. Pozwoliło to na zaaranżowanie scen zbiorowych na niespotykaną dotychczas skalę.
Serdecznie zachęcam Państwa do obejrzenia tej inscenizacji i radzę usiąść przed telewizorem całą rodziną. Czeka Was nie lada przyjemność!
Emisja spektaklu w niedzielę, 22 października o godz. 21:15 i w poniedziałek 23 października o godz. 14:05 w TVP Polonia.
Autor: Adam Mickiewicz
Adaptacja i reżyseria: Jan Englert
Scenografia: Andrzej Przedworski
Kostiumy: Irena Biegańska
Muzyka: Jerzy Satanowski
Zdjęcia: Witold Adamek
Obsada: Michał Żebrowski (Gustaw - Konrad), Zbigniew Zapasiewicz (Senator), Jan Frycz (Ksiądz Piotr), Krzysztof Majchrzak (Guślarz), Danuta Stenka (Pani Rollison), Mariusz Benoit (Myśliwy Czarny), Marek Walczewski (Ksiądz), Izabela Bukowska, Leon Charewicz, Jarosław Gajewski, Karolina Gruszka, Wiesław Komasa, Łukasz Lewandowski, Janusz R.Nowicki, Agnieszka Wagner, Piotr Adamczyk i inni.
