Nawet 60 proc. przypadków raka jelita grubego jest konsekwencją siedzącego trybu życia i otyłości - powiedziała specjalista patomorfologii w Świętokrzyskim Centrum Onkologii w Kielcach dr Agnieszka Radowicz-Chil.
Każdego roku w Polsce rozpoznaje się raka jelita grubego u około 18 tys. osób
Codziennie kilkanaście osób umiera z powodu tego nowotworu. Wysoka śmiertelność wywołana jest głównie zbyt późnym jego wykryciem.
Jak powiedziała dr Agnieszka Radowicz-Chil, specjalista patomorfologii, koordynator Colorectal Cancer Unit w Świętokrzyskim Centrum Onkologii (ŚCO) w Kielcach, ryzyko raka jelita grubego rośnie wraz z wiekiem. W większości przypadków choroba ta występuje u osób po 50. roku życia. Nawet u 25 proc. osób powyżej 50 lat stwierdza się obecność zmian przedrakowych, czyli polipów.
,,Ponad 90 proc. przypadków tego typu nowotworu związanych jest z czynnikami, które sami możemy modyfikować, aby zapobiegać rozwojowi tej groźnej choroby. Czynniki ryzyka, które przyczyniają się do powstania raka jelita grubego to przede wszystkim nieprawidłowa dieta bogata w tłuszcze nasycone, uboga w owoce i warzywa
- powiedziała.
Zmiana nawyków żywieniowych może zmniejszyć zagrożenie tym nowotworem nawet o 70 proc.
Wpływ na rozwój choroby może mieć również:
• brak aktywności fizycznej
• spożywanie alkoholu
•palenie papierosów.
,,Dane wskazują, że nawet 60 proc. zachorowań jest konsekwencją siedzącego trybu życia i otyłości
- wskazała specjalistka ŚCO.
Dodatkowo za 10 proc. przypadków raka jelita grubego odpowiadają czynniki genetyczne. Do predyspozycji genetycznych zalicza się występowanie raka jelita grubego u członków najbliższej rodziny oraz zespoły genetyczne np. zespół Lyncha czy zespół polipowatości rodzinnej. W tej grupie rak jelita grubego może wystąpić u młodych osób, nawet w 25-35. roku życia.
Rak jelita grubego jest podstępną chorobą. Często pacjent choruje od wielu lat nie zdając sobie sprawy z obecności nowotworu przez brak jakichkolwiek objawów choroby.
Do takich niepokojących objawów, które powinny skłonić nas do kontaktu z lekarzem, można zaliczyć:
• częste bóle brzucha
• długotrwałe zaparcia
• biegunki
Wczesne wykrycie raka jelita grubego i szybkie rozpoczęcie leczenia zwiększają szanse na wyleczenie i dłuższe przeżycie.
Mamy konkretne metody zapobiegania rakowi jelita grubego z wykorzystaniem badań przesiewowych
Dowiedziono, że skrining z wykorzystaniem kolonoskopii istotnie redukuje umieralność na ten typ nowotworu.,,Kolonoskopia to badanie, w którym lekarz ogląda jelito grube od środka. Wykorzystuje do tego długi, giętki aparat wyposażony w małą kamerę. Kolonoskopia służy do diagnostyki chorób jelita grubego oraz jako metoda lecznicza. W czasie kolonoskopii lekarz może bezboleśnie usunąć zmianę przednowotworową, jaką jest polip, czyli łagodny guz rosnący w świetle jelita. Prawie każdy łagodny polip z upływem czasu przekształca się w raka. Po usunięciu polip przesyłany jest do lekarza patologa, w celu wykonania badania pod mikroskopem. Patolog ocenia czy polip jest guzem łagodnym i czy został wycięty w całości lub też, czy jest guzem złośliwym, co wiąże się z koniecznością dalszego leczenia pacjenta w ośrodku onkologicznym
- powiedziała.
Opóźnienie w poddaniu się badaniom przesiewowym, a co za tym idzie późne rozpoznanie, daje rakowi czas na rozwój i rozprzestrzenienie się w formie przerzutów do innych narządów.
Od początku 2023 r. w Polsce zaczął działać program badania przesiewowego w kierunku raka jelita grubego. Do badania zapraszane są osoby, które ukończyły 50. rok życia i nie mają objawów sugerujących raka jelita. Drugą grupą są osoby od 40. roku życia, u których w najbliższej rodzinie wystąpił rak jelita grubego.
Specjalistka podkreśliła, że kolonoskopia wykonywana przez lekarza specjalistę jest badaniem bezpiecznym.
Populację, którą może objąć program badań przesiewowych Ministerstwa Zdrowia w kierunku raka jelita, szacuje się na ok. 8 mln Polaków.
Wczesne wykrycie nowotworu zwiększa szanse na wyleczenie i dłuższe przeżycie. W przypadku raka jelita grubego w stadium I, w którym guz jest ograniczony do ściany jelita, szansa na wyleczenie wynosi ponad 90 proc. W stadium IV, kiedy rak rozprzestrzenił się na inne narządy, takie jak wątrobę czy płuca szansa na wyleczenie jest znacznie mniejsza i wynosi około 20-30 proc.
,,W 2023 r. na realizację programu Narodowy Fundusz Zdrowia przeznaczy 80 mln zł. Lista ośrodków wykonująca badanie jest dostępna na stronie NFZ.
![Kulturalni PL [zapowiedź wydania, 22.03.2025]](https://s1.tvp.pl/images2/1/a/f/uid_1afe595290874a059fba3e2782fdabc4_width_499_play_0_pos_0_gs_0_height_280.png)