14 lat temu, 10 kwietnia 2010 roku, w katastrofie samolotu Tu-154M pod Smoleńskiem zginęło 96 osób, wśród nich prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Lech Kaczyński z małżonką Marią. Delegacja leciała na uroczystości 70. rocznicy zbrodni katyńskiej.
Na pokładzie maszyny byli między innymi wicemarszałkowie Sejmu i Senatu, parlamentarzyści, dowódcy głównych sił zbrojnych, osoby sprawujące wysokie funkcje w państwie, duchowni, przedstawiciele Rodzin Katyńskich oraz załoga samolotu i funkcjonariusze BOR.
Gdy do zebranych w Katyniu osób, czekających na polską delegację i początek uroczystości, dotarła informacja o katastrofie samolotu, rozpoczęto modlitwy, a następnie odprawiono mszę świętą.
Szybko pojawiła się informacja, że najprawdopodobniej wszyscy zginęli, w tym Para Prezydencka Lech i Maria Kaczyńscy.
W katedrze na Wawelu ówczesny metropolita krakowski kardynał Stanisław Dziwisz odprawił mszę świętą w intencji ofiar katastrofy pod Smoleńskiem. Mówił też o tym, że ofiary katastrofy, tak jak Jan Paweł II, odeszły w sobotę przed Niedzielą Miłosierdzia Bożego. I że nie bez znaczenia jest miejsce, do którego zmierzali - Katyń.
Przed Pałacem Prezydenckim w Warszawie gromadziły się tłumy
Krakowskie Przedmieście, przy którym mieści się Pałac, było niemal nieprzejezdne. Ludzie w skupieniu zapalali znicze i składali kwiaty.
Tłumy gromadziły się także na placu Piłsudskiego przed Grobem Nieznanego Żołnierza oraz przed krzyżem upamiętniającym pielgrzymkę Jana Pawła II do Polski.
Katastrofa smoleńska odbiła się szerokim echem w świecie
Do Polski napływały depesze z kondolencjami. W wielu krajach przed naszymi ambasadami ludzie składali kwiaty i zapalali znicze. 23 kraje ogłosiły żałobę narodową.
Na znak żałoby i solidarności flagi przed budynkiem Komisji Europejskiej w Brukseli zostały opuszczone do połowy masztu.
Decyzję w tej sprawie podjął ówczesny przewodniczący Komisji José Barroso, który podkreślał bliską współpracę w duchu lojalności z tragicznie zmarłym Lechem Kaczyńskim. Oświadczenie przewodniczącego odczytał rzecznik KE Fabio Pirotta.
17 kwietnia na placu Piłsudskiego w Warszawie odbyły się główne uroczystości żałobne
W kolejnych dniach po katastrofie do kraju sprowadzano samolotami ciała ofiar, potem przez wiele dni odbywały się ceremonie pogrzebowe.
Główne uroczystości żałobne zostały zorganizowane 17 kwietnia na placu Piłsudskiego w Warszawie. Zawisły tam zdjęcia 96 osób, które zginęły w katastrofie.
W południe w całej Polsce zawyły syreny alarmowe. W przemówieniu ówczesny premier Donald Tusk podkreślił, że świadomość tragedii pod Smoleńskiem nie dotarła jeszcze do umysłów i serc ludzi.
Ówczesny szef Gabinetu Prezydenta Maciej Łopiński powiedział, że w katastrofie zginęli na posterunku najlepsi przedstawiciele Rzeczypospolitej. W wystąpieniu podkreślił, że patriotyzm, pamięć historyczna i polska tożsamość nie były dla Lecha Kaczyńskiego pustymi słowami.
Także 17 kwietnia w archikatedrze warszawskiej została odprawiona msza święta w intencji Lecha i Marii Kaczyńskich. Ówczesny prymas Polski arcybiskup Henryk Muszyński, wspominając w homilii prezydenta Kaczyńskiego, podkreślił jego zalety jako męża stanu
Pogrzeb pary prezydenckiej odbył się 18 kwietnia w Krakowie
Lecha i Marię Kaczyńskich żegnały tysiące ludzi, przedstawiciele najwyższych władz państwowych i delegacje z kilkudziesięciu państw.
Uroczystości rozpoczęły się w Bazylice Mariackiej mszą świętą, której przewodniczył kardynał Stanisław Dziwisz. Następnie kondukt z trumnami wiezionymi na lawetach armatnich przeszedł ulicami miasta na Wawel.
Tam para prezydencka została pochowana w krypcie pod Wieżą Srebrnych Dzwonów. Uroczystości transmitowały na żywo polskie i zagraniczne stacje telewizyjne i radiowe
Upamiętnienie ofiar katastrofy smoleńskiej
Od czasu katastrofy na terenie Polski i poza jej granicami powstają setki upamiętnień ofiar tragedii, w tym pomniki i tablice.
10 kwietnia 2018 roku na Placu Piłsudskiego odsłonięto pomnik upamiętniający 96 ofiar katastrofy polskiego samolotu.
10 listopada tego samego roku, w przeddzień 100-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości, nieopodal tego monumentu uroczyście odsłonięto pomnik prezydenta Lecha Kaczyńskiego.
96 ofiar katastrofy smoleńskiej
Lista osób, które zginęły w katastrofie 10 kwietnia 2010 r.:
1. Lech Kaczyński - Prezydent RP,
2. Maria Kaczyńska - Małżonka Prezydenta RP,
3. Ryszard Kaczorowski - były Prezydent RP na uchodźstwie,
4. Joanna Agacka-Indecka - Przewodnicząca Naczelnej Rady Adwokackiej,
5. Ewa Bąkowska - wnuczka gen. bryg. Mieczysława Smorawińskiego,
6. Andrzej Błasik - Dowódca Sił Powietrznych RP,
7. Krystyna Bochenek - wicemarszałek Senatu RP,
8. Anna Maria Borowska - przedstawiciel Rodzin Katyńskich,
9. Bartosz Borowski - przedstawiciel Rodzin Katyńskich,
10. Tadeusz Buk - Dowódca Wojsk Lądowych RP,
11. Abp Miron Chodakowski - Prawosławny Ordynariusz Wojska Polskiego,
12. Czesław Cywiński - Prezes Zarządu Głównego Światowego Związku Żołnierzy AK,
13. Leszek Deptuła - poseł na Sejm RP,
14. Zbigniew Dębski - Kawaler Orderu Virtuti Militari,
15. Grzegorz Dolniak - poseł na Sejm RP,
16. Katarzyna Doraczyńska - Kancelaria Prezydenta RP,
17. Edward Duchnowski - Sekretarz Generalny Związku Sybiraków,
18. Aleksander Fedorowicz - tłumacz prezydencki,
19. Janina Fetlińska - senator RP,
20. Jarosław Florczak - funkcjonariusz BOR,
21. Artur Francuz - funkcjonariusz BOR,
22. Franciszek Gągor - szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego,
23. Grażyna Gęsicka - poseł na Sejm RP,
24. Kazimierz Gilarski - Dowódca Garnizonu Warszawa,
25. Przemysław Gosiewski - poseł na Sejm RP,
26. Ks. Bronisław Gostomski - ks. prałat, kapłan diecezji płockiej, proboszcz parafii św. Andrzeja Boboli w Londynie,
27. Mariusz Handzlik - Podsekretarz Stanu w Kancelarii Prezydenta RP,
28. Ks. Roman Indrzejczyk - kapelan Prezydenta RP,
29. Paweł Janeczek - funkcjonariusz BOR,
30. Dariusz Jankowski - Kancelaria Prezydenta RP,
31. Izabela Jaruga-Nowacka - poseł na Sejm RP,
32. O. Józef Joniec - Prezes Stowarzyszenia "Parafiada",
33. Sebastian Karpiniuk - poseł na Sejm RP,
34. Andrzej Karweta - Dowódca Marynarki Wojennej RP,
35. Mariusz Kazana - Dyrektor Protokołu Dyplomatycznego w Ministerstwie Spraw Zagranicznych,
36. Janusz Kochanowski - Rzecznik Praw Obywatelskich,
37. Stanisław Komornicki - Kanclerz Kapituły Orderu Virtuti Militari,
38. Stanisław Jerzy Komorowski - Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej,
39. Paweł Krajewski - funkcjonariusz BOR,
40. Andrzej Kremer - Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych,
41. Ks. Zdzisław Król - kapelan Warszawskiej Rodziny Katyńskiej 1987-2007,
42. Janusz Krupski - Kierownik Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych,
43. Janusz Kurtyka - Prezes Instytutu Pamięci Narodowej,
44. Ks. Andrzej Kwaśnik - kapelan Federacji Rodzin Katyńskich,
45. Bronisław Kwiatkowski - Dowódca Operacyjny Sił Zbrojnych RP,
46. Wojciech Lubiński - lekarz prezydenta RP,
47. Tadeusz Lutoborski - przedstawiciel Rodzin Katyńskich,
48. Barbara Mamińska - Kancelaria Prezydenta RP,
49. Zenona Mamontowicz-Łojek - przedstawiciel Rodzin Katyńskich,
50. Stefan Melak - Prezes Komitetu Katyńskiego,
51. Tomasz Merta - Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego,
52. Dariusz Michałowski - funkcjonariusz BOR,
53. Stanisław Mikke - Wiceprzewodniczący Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa,
54. Aleksandra Natalli-Świat - poseł na Sejm RP,
55. Janina Natusiewicz-Mirer - osoba towarzysząca,
56. Piotr Nosek - funkcjonariusz BOR,
57. Piotr Nurowski - Prezes Polskiego Komitetu Olimpijskiego,
58. Bronisława Orawiec-Loeffler - przedstawiciel Rodzin Katyńskich,
59. Ks. Jan Osiński - Ordynariat Polowy Wojska Polskiego,
60. Ks. Adam Pilch - Ewangelickie Duszpasterstwo Polowe,
61. Katarzyna Piskorska - przedstawiciel Rodzin Katyńskich,
62. Maciej Płażyński - poseł RP, Prezes Stowarzyszenia "Wspólnota Polska",
63. Bp. Tadeusz Płoski - Ordynariusz Polowy Wojska Polskiego,
64. Agnieszka Pogródka-Węcławek - funkcjonariusz BOR,
65. Włodzimierz Potasiński - Dowódca Wojsk Specjalnych RP,
66. Andrzej Przewoźnik - Sekretarz Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa,
67. Krzysztof Putra - wicemarszałek Sejmu RP,
68. Ks. Ryszard Rumianek - Rektor Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego,
69. Arkadiusz Rybicki - poseł na Sejm RP,
70. Andrzej Sariusz-Skąpski - Prezes Federacji Rodzin Katyńskich,
71. Wojciech Seweryn - przedstawiciel Rodzin Katyńskich,
72. Sławomir Skrzypek - Prezes Narodowego Banku Polskiego,
73. Leszek Solski - przedstawiciel Rodzin Katyńskich,
74. Władysław Stasiak - szef Kancelarii Prezydenta RP,
75. Jacek Surówka - funkcjonariusz BOR,
76. Aleksander Szczygło - szef Biura Bezpieczeństwa Narodowego,
77. Jerzy Szmajdziński - wicemarszałek Sejmu RP,
78. Jolanta Szymanek-Deresz - poseł na Sejm RP,
79. Izabela Tomaszewska - Kancelaria Prezydenta RP,
80. Marek Uleryk - funkcjonariusz BOR,
81. Anna Walentynowicz - założycielka Wolnych Związków Zawodowych,
82. Teresa Walewska-Przyjałkowska - Fundacja "Golgota Wschodu",
83. Zbigniew Wassermann - poseł na Sejm RP,
84. Wiesław Woda - poseł na Sejm RP,
85. Edward Wojtas - poseł na Sejm RP,
86. Paweł Wypych - Sekretarz Stanu w Kancelarii Prezydenta RP,
87. Stanisław Zając - senator RP,
88. Janusz Zakrzeński - wybitny polski aktor,
89. Gabriela Zych - przedstawiciel Rodzin Katyńskich.
Lista członków załogi:
90. Arkadiusz Protasiuk - dowódca załogi,
91. Robert Grzywna - drugi pilot,
92. Andrzej Michalak - technik pokładowy,
93. Artur Ziętek - nawigator,
94. Natalia Januszko - stewardessa,
95. Barbara Maciejczyk - stewardessa,
96. Justyna Moniuszko - stewardessa.
