23 października 2022 r. rozpocznie się 14. edycja akcji medialno-edukacyjnej „Zapal znicz pamięci” organizowanej przez IPN oraz przez Polskie Radio w Wielkopolsce, na Pomorzu Gdańskim, Kujawach, Górnym Śląsku i Ziemi Łódzkiej.
Dramatyczne losy Polaków mieszkających podczas II wojny światowej na ziemiach wcielonych do III Rzeszy nie przebiły się do wyobraźni i pamięci zbiorowej. Doświadczeniem mieszkańców tych ziem od pierwszego dnia agresji niemieckiej w 1939 r. był szczególnie nasilony terror i egzekucje. Jednak w popularnych serialach i filmach pokazywane są zwykle wojenne losy Polaków w Generalnym Gubernatorstwie.
W niedzielę 23 października 2022 r. znicze zostaną zapalone w miejscach ludobójstwa i niemieckiego terroru. W tym roku akcja "Zapal znicz pamięci" odbędzie się w miejscach masowych egzekucji, w których Niemcy zacierali ślady zbrodni dokonanych jesienią 1939 r. w ramach akcji „1005”. W bieżącym roku akcja obejmie m.in. Katowice, Gdańsk, Lasy Gniewkowskie, Lasy Rożnowskie w Wielkopolsce, Las Lućmierski pod Łodzią.
Kampania jest wspólnym przedsięwzięciem Oddziałowych Biur Edukacji Narodowej IPN w Poznaniu, Gdańsku, Katowicach, Łodzi, Bydgoszczy oraz Radia Poznań i regionalnych rozgłośni Polskiego Radia. Akcja odbywa się pod Patronatem Honorowym Marszałka Województwa Wielkopolskiego.
IPN zachęca uczestników do udokumentowania miejsca, w którym zapalono znicz i wysłania zdjęcia z krótkim opisem na adres: zapalzniczpamieci@ipn.gov.pl. Szczegółowa lista miejsc objętych w tym roku akcję „Zapal znicz pamięci” jest dostępna na stronie Internetowej IPN.
Operacja „Tannenberg” to kryptonim pierwszej zaplanowanej na masową skalę operacji eksterminacyjnej przeprowadzonej przez Niemców w okresie II wojny światowej. Jej celem było fizyczne wyeliminowanie liderów polskich warstw przywódczych, w większości wpisanych przed wojną na tzw. listy proskrypcyjne. Tylko do końca 1939 r. na terytorium II RP Niemcy wymordowali ok. 55 000 Polaków. Szczególne represje dotknęły polskich obywateli na terenach wcielonych do III Rzeszy, gdzie Niemcy zamordowali 40 000 osób.
Niemiecka operacja skierowana przeciwko polskim warstwom przywódczym odbyła się pod osłoną prowadzonych przez Wehrmacht działań wojennych. Formacją odpowiedzialną za te mordy były w większości specjalne grupy operacyjne (Einstazgruppen) składające się głównie z członków SS i formacji policyjnych III Rzeszy, a także niemieckie, paramilitarne formacje Selbstschutz i Freikorps.
