W nocy z 26 na 27 kwietnia 1943 r. rotmistrz Witold Pilecki uciekł z niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau. Towarzyszyli mu więźniowie - Tadeusz Redzej i Edward Ciesielski. Pilecki został dobrowolnie więźniem Auschwitz, aby organizować tam ruch oporu i prowadzić działalność wywiadowczą.
Jednocześnie rotmistrz Pilecki rozbudowywał obozową konspirację wojskową. Stworzył ją z oficerów i podoficerów Wojska Polskiego, którzy byli gotowi do walki. Spędził w obozie 947 dni. Do ucieczki wykorzystał czas tuż po Wielkanocy.
Już na wolności Witold Pilecki przedstawił Armii Krajowej swój plan ataku na obóz. Nie zyskał on jednak aprobaty dowództwa.
Po ucieczce z obozu, w 1944 roku, Witold Pilecki brał udział w Powstaniu Warszawskim. Po wojnie walczył w antykomunistycznym podziemiu, między innymi gromadził meldunki o represjonowaniu żołnierzy AK przez NKWD.

W pokazowym procesie został oskarżony o szpiegostwo i skazany na śmierć. Zamordowano go strzałem w tył głowy 25 maja 1948 roku.
Do dziś nie odnaleziono ciała Witolda Pileckiego.
Po przeprowadzonych w 2012 roku ekshumacjach ustalono, że został najprawdopodobniej pochowany w zbiorowej mogile w kwaterze na Łączce na warszawskich Powązkach. Prace poszukiwawcze trwają.
Wyrok skazujący Witolda Pileckiego został unieważniony w 1990 roku przez Sąd Najwyższy. W 2006 roku rotmistrz został pośmiertnie odznaczony Orderem Orła Białego. W 2013 - awansowany do stopnia pułkownika.